«Εγώ, ο Μάρτιν Ντόνεφ» θα μπορούσε να ήταν σε ελεύθερη μετάφραση, ο τίτλος στα ελληνικά, της ατομικής έκθεσης «Ι» του Μάρτιν Ντόνεφ στην αίθουσα τέχνης ΑΛΜΑ, στην Αθήνα.
Με την τελευταία του δουλειά ο ζωγράφος δηλώνει «παρών» στην ελληνική εικαστική σκηνή αλλά παράλληλα ο τίτλος της έκθεσης αποτελεί αναφορά στα αυτοπορτραίτα που με εμμονή ζωγραφίζει ο καλλιτέχνης τα τελευταία χρόνια.
Η Λουίζα Καραπιδάκη που επιμελήθηκε την έκθεση «Ατίθασα Νιάτα» τον Ιούνιο του 2016 στην Γκαλερί Ευριπίδη στην Αθήνα, εύστοχα επισημαίνει ότι τα αυτοπορτραίτα του Μάρτιν Ντόνεφ «… αποδίδονται εικαστικά με μια εξαιρετικά σύγχρονη απεικόνιση, αυτή των φωτογραφιών «selfies». Η ρεαλιστική τους απόδοση αναδύεται ανάμεσα από τα εικονοστοιχεία (pixel) και παραπέμποντας στα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα προσδίδει στη ρεαλιστική αφήγηση των έργων, όχι μόνον παραστατική αφαίρεση, αλλά και την αισθητική της ψηφιακής εκτύπωσης».
Γνώρισα τον Μάρτιν Ντόνεφ το 2007, τη χρονιά που αποφοίτησε από την ΑΣΚΤ. Τα έργα του, συνήθως μαυρόασπρα, δουλεμένα με μαρκαδόρους πάνω σε χαρτί τα περισσότερα, με εντυπωσίασαν. Παραπέμπουν στις αφίσες των δρόμων, αφού χρησιμοποιούν το ίδιο ράστερ του τυπογραφείου, με τη διαφορά ότι εδώ όλα γίνονται χειρονακτικά. Απαιτείται προσεκτική παρατήρηση για να διαπιστώσει κανείς ότι δεν πρόκειται για τυπώματα.
Στην πρώτη μου επίσκεψη στο εργαστήριό του ο Μάρτιν μου έδειξε και παιδικές του ζωγραφιές. Του πρότεινα να τις φυλάξει για να τις παρουσιάσει σε μελλοντική αναδρομική του έκθεση. Εμπεριέχουν το DNA της εικαστικής του γραφής, που θα διαμόρφωνε την εξέλιξή του σαν ζωγράφο και, χρόνια αργότερα, θα καθόριζε το ώριμο έργο του.
Το 2009, στην ατομική του έκθεση «Samadhi in the City», μια εγκατάσταση μαυρόασπρων έργων, στην τυποποιημένη διάσταση 100Χ70 εκ. που επιλέγει συνειδητά ο καλλιτέχνης, αποτελεί τον βασικό πυρήνα της έκθεσης. Η κουκίδα δρα μέσα στον χρόνο, αφήνοντας τα ίχνη της, δημιουργώντας έναν χώρο συμμετρίας, αντικατοπτρισμού, αντανάκλασης, άσπρου-μαύρου, καλού-κακού, ζωής-θανάτου. Είναι έργα που δηλώνουν μεταφυσικές ανησυχίες, με αναφορές σε ανατολικές θρησκείες και πολιτισμούς.
Στη συνέχεια η δουλειά του θεματολογικά πήρε δύο κατευθύνσεις:
(1) Οι κουκίδες και οι γραμμές στα έργα του αρχικά εξελίχθηκαν, θα έλεγα, σε μια «οργανωμένη γεωμετρική αφαίρεση», όπου κυριαρχεί η λογική και αργότερα σε πλήρη, ενστικτώδη αφαίρεση, όπου οι διαβαθμίσεις της πυκνότητας του σχεδίου και η ένταση του χρώματος καθορίζουν την μορφή του έργου.
(2) Τα αυτοπορτραίτα, που αποτελούν ανεξάρτητη ενότητα και συνεχίζουν να απασχολούν τον ζωγράφο μέχρι σήμερα. Το πρόσωπο του καλλιτέχνη απεικονίζεται, μπλε ή μαύρο, πάντα με μελάνι σε χαρτί, σε πόζες που θυμίζουν σταρ του κινηματογράφου. Συχνα το πρόσωπο απεικονίζεται πολλές φορές στο ίδιο έργο, παύει να έχει κυρίαρχη θέση και αποτελεί στοιχείο της σύνθεσης, υπακούοντας στους κανόνες επανάληψης και συμμετρίας των πρώτων έργων. Στη σειρά «selfies» που ακολούθησε, ο καλλιτέχνης δεν διστάζει πλέον να παρουσιάζει το πρόσωπό του σε ιδιωτικές, συχνά άκομψες πόζες.
Τα καινούργια έργα που εκθέτει ο Μάρτιν Ντόνεφ στη γκαλερί ΑΛΜΑ αποτελούν αξιόλογα δείγματα ώριμης δουλειάς, έργα κομβικά που θα καθορίσουν, πιστεύω, την μετέπειτα πορεία του. Πρόκειται για ακρυλικά σε καμβά, διαστάσεων 140Χ100 εκ. Ο καλλιτέχνης συνεχίζει να διατηρεί την τυποποιημένη διάσταση, το «παγκόσμιο μέγεθος», που προκύπτει από την αντιπαράθεση της μιας πλευράς ενός τετραγώνου προς την διαγώνιο του. Και σε αυτά τα έργα κυριαρχεί το γκρίζο και οι άπειρες εκδοχές του. Παρούσα η ευθεία και η καμπύλη γραμμή, η λογική και το συναίσθημα, αλληλοκαλύπτονται και αναδύονται δημιουργώντας αλλόκοτα πολύπλευρα γεωμετρικά σχήματα, διατηρώντας όμως τη συμμετρία της σύνθεσης. Έντονη και η αίσθηση της κίνησης και του ρυθμού, μία διαδραστική λειτουργία, ανάλογα με το που εστιάζει ο θεατής το βλέμμα του.
Χρίστος Χριστοφής
Απρίλιος, 2017