Δεν είναι η πρώτη φορά που απόφοιτοι, αλλά και φοιτητές του 2ου Εργαστηρίου Ζωγραφικής της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, εκθέτουν μαζί με το δάσκαλό τους. Το Μάρτιο του 2012, φοιτητές του 2ου Εργαστηρίου, από όλα τα έτη σπουδών, συμμετείχαν στην ομαδική έκθεση «Δεύτερο», στη Θεσσαλονίκη, μαζί με τους καθηγητές τους Κυριάκο Μορταράκο και Δημήτρη Ζουρούδη. Τον Ιούνιο του 2015 οι αίθουσες τέχνης Ειρμός και Μεταμόρφωσις της Θεσσαλονίκης οργάνωσαν την ομαδική έκθεση «38 όψεις – Μία αφορμή», αναφορά στον Καθηγητή και Διευθυντή του 2ου Εργαστηρίου Κυριάκο Μορταράκο, στην οποία συμμετείχε και ο ίδιος. Υπήρξαν και άλλες κοινές παρουσίες και οι περισσότεροι από τους καλλιτέχνες της παρούσης έκθεσης είχαν λάβει μέρος σε αυτές.
Είναι σύνηθες, τα πρώτα χρόνια μετά την αποφοίτηση να οργανώνονται εκθέσεις αποφοίτων στις οποίες συμμετέχει και ο καθηγητής τους. Ο δάσκαλος συστήνει τους μαθητές του, τα δικά του παιδιά, στο φιλότεχνο κοινό και παράλληλα προβάλεται η δουλειά του Εργαστηρίου του και της Σχολής. Από την άλλη πλευρά, οι αίθουσες τέχνης, οι συλλέκτες, το φιλότεχνο κοινό, αλλά και δημόσια Μουσεία, Πινακοθήκες και Ιδρύματα, ακολουθώντας την τάση της εποχής μας, αναζητούν ό,τι νεώτερο στην τέχνη και επιθυμούν να αναδείξουν τη δουλειά νέων ταλαντούχων καλλιτεχνών.
Για χρόνια οι ετήσιες εκθέσεις των Αποφοίτων που οργανώνουν οι Σχολές Καλών Τεχνών, ιδιαίτερα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, αγαπήθηκαν από το φιλότεχνο κοινό, αλλά και από τις αίθουσες τέχνης που επιδιώκουν να ανακαλύψουν τους προικισμένους. Είναι η οφειλόμενη βοήθεια της Σχολής, η ηθική συμπαράσταση, στο δύσκολο δρόμο που έχουν μπροστά τους.
Οι εκθέσεις των Αποφοίτων ξεκίνησαν από την ΑΣΚΤ της Αθήνας και αποτελούν θεσμό που χρονολογείται από το 1988. Για αρκετά χρόνια η Εθνική Πινακοθήκη φιλοξενούσε, κάθε χρόνο, στους χώρους της τα έργα των νέων εικαστικών δημιουργών. Το Φεβρουάριο του 2000 έγινε η πρώτη έκθεση Αποφοίτων στον εκθεσιακό χώρο της ΑΣΚΤ, εκεί όπου συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Και μερικά στατιστικά στοιχεία: Το 2008, παρουσίασαν τις εργασίες τους 138 απόφοιτοι της ΑΣΚΤ (ακαδημαϊκό έτος 2006-2007), 84 γυναίκες και 54 άνδρες, ηλικίας από 23 μέχρι 60 χρόνων, μεταξύ των οποίων και 12 άνω των 40 ετών. Δέκα χρόνια ενωρίτερα, το 1998, στην έκθεση των Αποφοίτων της ΑΣΚΤ είχαν παρουσιάσει τη δουλειά τους 85 άτομα, 57 γυναίκες και 28 άνδρες, ηλικίας από 22 μέχρι 60 χρόνων, μεταξύ των οποίων και 10 άνω των 40 ετών. Συμπέρασμα: Οι απόφοιτοι δεν είναι όλοι τόσο νέοι τελικά και οι γυναίκες αποτελούν το 63% του συνόλου. Στην έκθεσή μας το ποσοστό των γυναικών που συμμετέχουν είναι ακριβώς το ίδιο, 62,5% για την ακρίβεια. Σύμπτωση(;) Έχει όμως κάποια σημασία το φύλο; Όχι, φυσικά.
Ποιο θα είναι άραγε το μέλλον των νέων αποφοίτων της Σχολής; Σοφοί δε προσιόντων. Πάντως, σε όσους παρακολουθούν εκθέσεις και δραστηριότητες, μόνο ένα μικρό ποσοστό των αποφοίτων του 2007 και του 1997 της ΑΣΚΤ είναι σήμερα γνωστοί. Συγκεκριμένα, εγώ γνωρίζω μόνο 4 από τους απόφοιτους του 1997 και 16 από αυτούς του 2007, για ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.
Σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν, σήμερα όλο και περισσότεροι απόφοιτοι επιλέγουν να συνεχίσουν μεταπτυχιακές σπουδές. Σχεδόν οι μισοί από όσους συμμετέχουν στην έκθεση είναι κάτοχοι τίτλων μεταπτυχιακών σπουδών από Σχολές στην Ελλάδα ή το εξωτερικό. Θα τους διευκολύνει αργότερα, κυρίως στην περίπτωση που θελήσουν να διεκδικήσουν μία θέση στην εκπαίδευση. Παλαιότερα για μια θέση Καθηγητή ή Αναπληρωτή Καθηγητή στην ΑΣΚΤ υπήρχαν 3-4 υποψήφιοι. Σήμερα ο αριθμός όσων διεκδικούν μια τέτοια θέση έχει δεκαπλασιαστεί. Αποτέλεσμα της αβεβαιότητας και ανασφάλειας που νιώθουν οι καλλιτέχνες λόγω της κρίσης, σε αντίθεση με τη σιγουριά που προσφέρει μια θέση διδασκαλίας στη Σχολή.
Σχεδόν όλοι οι καλλιτέχνες επιθυμούν τη συνεργασία με μια αίθουσα τέχνης για την προβολή και προώθηση του έργου τους. Οι νέοι καλλιτέχνες, δυστυχώς, δεν έχουν πολλές επιλογές και συχνά αναγκάζονται να συμβιβαστούν με παράλογες απαιτήσεις των αιθουσών τέχνης, που και αυτές προσπαθούν να επιβιώσουν. Όσοι έχουν τη δυνατότητα φεύγουν στο εξωτερικό, συνήθως σε Ευρωπαϊκές χώρες αλλά και στις ΗΠΑ. Λίγοι κατορθώνουν να ξεχωρίσουν, να κερδίσουν μια θέση, μια παράγραφο, έστω μια σειρά στο βιβλίο της Ιστορίας της Σύγχρονης Τέχνης.
Είναι πολύ υψηλή της Τέχνης η σκάλα. Καλή δύναμη.
Χρίστος Χριστοφής
Μάρτιος, 2017